Mont des Cats
Ch I
Ch II
Ch III
Ch IV
De abdij van Katsberg was in zijn tijd beroemd om zijn bier, dat tot in Parijs te vinden was.
De plaats is lang door monniken bewoond geweest; men kan vaststellen dat de broeders Antonijnen reeds van 1650 tot 1792 op de Mont des Cats aanwezig waren.
In 1826 kocht de schilder uit Hazebrouck, Nicolas Joseph Ruyssen, wat er nog over was van de Antonijnse hermitage en woonde er tijdens de restauratie, waarmee hij de oprichting van een priorij op de Mont des Cats financierde.
Gezicht op de abdij rond 1890 - men ziet de bierkarren en de schoorsteen van de brouwerij
Monniken van de hervormde orde van Cîteaux vestigden zich er, en in 1826 vroeg de orde de trappisten van de abdij van Gard om zich op de Mont des Cats te vestigen.
De stichting had ook haar interne problemen, wat blijkt uit de snelle opeenvolging van priors van 1826 tot 1847. Daarbij komt nog de "crisis" die de gemeenschap van 1831 tot 1835 doormaakte (in verband met het verzoek van een broeder om terugbetaling van het door hem ingebrachte geld, dat in de bouw van de kerk was geïnvesteerd) en die haar zodanig verdeelde dat sommige broeders zeker een reden vonden om te vertrekken toen zij, op verzoek van de abt van Gard, naar België emigreerden en deelnamen aan de stichting van de abdij van Sint-Sixtus in 1831.
Het eerste klooster werd in fasen gebouwd tussen 1826 en 1845. In 1847 werd het klooster verheven tot abdij en werd Dom Dominique Lacaes gekozen tot eerste abt.
Gebouwen...
De eerste jaren van het leven op de berg waren zwaar, vanwege de armoede van het terrein.
Dit belette pater Nil niet om de abdijgebouwen te vergroten en er in 1833 een cabaret te bouwen.
In 1835 merkte een journalist op dat dit "prachtige cabaret, met een estaminet voor rokers en privékamers voor gevoelige of delicate personen" de monniken de mogelijkheid bood "bier te verkopen, het alledaagse maar uitstekende bier dat aan iedereen wordt verkocht..." .
Betekent dit dat de monniken dit bier al aan het brouwen waren? Alles wijst erop van wel, maar de productie was waarschijnlijk zeer klein en in beperkte hoeveelheden voor verkoop ter plaatse.
Dom Sébastien Wyart, abt van de Catsberg van 1884 tot 1889, werd abt van Sept-Fons en vervolgens in 1898 de eerste abt-generaal van de Trappistencisterciënzers. Dom Jérôme Parent, abt van 1889 tot 1906, besloot de abdij te herbouwen.
De Trappisten geloven dat het huis van God ook een huis van werk moet zijn. In 1847 werden, onder impuls van de abt Dom Lacaes, een smederij en een brouwerij geïnstalleerd die deze naam waardig waren. De kaasmakerij werd in 1849 opgericht om de melk van de kudde om te zetten in kaas voor de monniken en de gasten. Kaas is tot op de dag van vandaag de belangrijkste hulpbron van de gemeenschap.
In 1898 werd de abdijkerk ingewijd en werden er negen opendeurdagen gehouden, die een aanzienlijke toeloop trokken.
De brouwerij (I)
Oorspronkelijk brouwden de Trappisten bier voor eigen gebruik en waarschijnlijk voor het "cabaret". Zij produceerden met name een sterk en smakelijk donker bier, dat door de bezoekers zeer werd gewaardeerd. De noodzaak om middelen te creëren bracht hen ertoe de marketing van dit bier te organiseren. De Trappisten perfectioneerden hun brouw- en gistingstechnieken elke dag.
In 1896 werd de industriële sector van de abdij gemoderniseerd.
De kleine brouwerij die in verval was geraakt, werd heropgebouwd. Zoals iedereen weet, is goed water de basis voor goed bier. Daarom werd een stoommachine van 40 paardenkrachten geïnstalleerd, die nodig was om zuiver water weg te pompen. De capaciteit van de brouwerij was ongeveer 100 hectoliter en het bier werd destijds verkocht voor 25 francs per hectoliter.
Deze knowhow en de zorg voor moderniteit bezorgden de productie van de abdij een uitstekende reputatie, zoals pater Eugène Arnoult in 1898 in zijn boek getuigt: "De handel in PP Trappistenbier strekt zich uit tot ver in de grote steden van het Noorden, tot in Parijs en in heel Frankrijk. Hun produkt, onder de naam "fine beer", heeft een welverdiende reputatie: zijn blonde kleur, zijn lichtheid, de fijnheid van de gebruikte hop maken het tot een waardige rivaal van het veel geroemde pale ale".
In 1900 hadden de 70 trappisten een vijftigtal lekenarbeiders in dienst die hen hielpen bij hun dagelijkse werk: brouwen, kaasmaken, landbouw... Broeder Léon leidde de brouwerij.
De brouwerij (II)
Gekenmerkt door de wetten van scheiding van Kerk en Staat die in het begin van de 20e eeuw werden ingevoerd, zocht een groot deel van de monniken hun toevlucht in Watou in België, in een gehuurde boerderij. (De regering ging niet in op de verzoeken om 4 huizen te behouden, waaronder Chambarand en Sainte Marie du Mont, waarbij vooral dit laatste huis werd bekritiseerd: "Dit etablissement heeft een slechte reputatie... Het gaat bijna uitsluitend over een belangrijke brouwerij").
Geconfronteerd met deze moeilijkheden werd de bierproductie in 1905 zelfs stopgezet. Deze antiklerikale wetten dwongen de buitenlandse monniken, van wie er velen op de Katsberg waren, in ballingschap te gaan. Dit verklaart de sluiting van de brouwerij in 1907.
De Eerste Wereldoorlog maakte een einde aan het plan om de commerciële productie te hervatten. In april 1918 veranderde een vreselijk bombardement het klooster in een ruïne, evenals de brouwerij die nooit herbouwd werd.
Na vele jaren zonder bier op de Mont des Cats, werd op donderdag 9 juni 2011 in de abdij een persconferentie gehouden om de creatie van een "trappistenbier Mont des Cats" aan te kondigen, dat sinds donderdag 16 juni 2011 op de Mont wordt verkocht.
Dit nieuwe trappistenbier beantwoordt aan de wettelijke criteria en definities van een "trappistenbier" (volgens de rechtbanken van Gent en Brussel); het zal aanvankelijk door de brouwerij van Chimay worden gebrouwen voor rekening van de abdij Mont des Cats.
Het leek er al op dat sommigen zich zorgen maakten over deze stap en vreesden voor een ongecontroleerde ontwikkeling van bieren met trappisten- of andere etiketten, maar deze vrees bleek ongegrond en "Mont des Cats" kan nu geproefd worden.