Benedictijnen - Cluny
Vanaf de 8e eeuw heeft het westerse monnikendom de neiging zich te onderscheiden van de oosterse gemeenschappen door zijn afhankelijkheid van de wereldlijke macht..
In die tijd openden de kloosters zich voor de wereld om deel te nemen aan de evangelisatie van het volk, sommige instellingen werden centra van landbouwactiviteit, ze waren sterk afhankelijk van de lekenautoriteiten die ze stichtten, controleerden de naleving van de Regel en de essentiële voorschriften van gehoorzaamheid, continuïteit en nederigheid, en kwamen tussenbeide indien nodig om de kwaliteit van het monastieke leven te herstellen. Meer en meer worden abten benoemd door de koninklijke macht en niet door de monniken, leken worden aan het hoofd van sommige kloosters gezet... Het is in deze context dat Benedictus van Aniane de terugkeer van de toepassing van de Benedictijnse Regel binnen het Karolingische Rijk voorstond. Omwille van de verpaupering van het kloosterleven, dat opnieuw onder de invloed stond van leken, gaven Willem, hertog van Aquitanië en graaf van Mâcon, een landgoed in de Saône af aan abt Bernon, zodat hij daar in het jaar 909 het klooster van Cluny kon stichten, onder de bescherming van de apostelen Petrus en Paulus, en dat bevrijd zou worden van alle wereldlijke macht
Cluny zal zijn invloed uitbreiden en zal zo goed gedijen dat de macht van Cluny meer en meer ostentatief wordt, wat zijn monniken ertoe brengt zich geleidelijk aan te onttrekken aan de heerschappij van de Heilige Benedictus.
De vele giften brengen hen ertoe om te investeren in management en niet in meditatie. De armoede die de Benedictijnen voorstaan is slechts een herinnering... Inderdaad, Cluny is in zijn hoogtijdagen echt geïntegreerd in de economie en de feodale samenleving, dat in strijd is met het principe van "opsluiting" van de kloosters. Sinds de oprichting heeft Cluny een aanzienlijk prestige verworven: de orde is gevestigd in het hele Westen en zelfs tot aan Palestina tijdens de eerste kruistocht; de basiliek is de grootste kerk in het christendom (vóór St. Pieter van Rome); Paus Urbanus II, organisator van de eerste kruistocht, is een voormalige Clunisiaanse monnik.
De Orde wordt bij pauselijk besluit bevrijd van de leken- en bisschoppelijke voogdij. Het werd toen een zeer belangrijke landeigenaar en oefende een echte seignioriale macht uit. Haar macht werd versterkt door de geleidelijke toe-eigening van het gerechtelijk gezag en de wens om militaire capaciteiten te verwerven (aan het einde van de 10e eeuw bevond Cluny zich in een sterke positie).
Aan het einde van de 11e eeuw werden zowel binnen als buiten de orde stemmen verheven om wat een afleiding, zelfs een perversie van het kloosterideaal leek, aan de kaak te stellen. De Cisterciënzers stonden op het punt geboren te worden... De toekomstige Sint-Bernardus, een van de ernstigste critici van de veschillen van de monniken van Cluny, schreef in het bijzonder: "O ijdelheid van ijdelheden, maar nog zinlooser dan ijdel: de kerk schijnt op haar muren en het mist alles in zijn armen".